فارسیمقدمه
سنسورها در دیگ آب داغ نقش کلیدی در ایمنی، راندمان و کنترل خودکار سیستم دارند. اگر این حسگرها درست عمل نکنند، دمای آب از محدوده استاندارد خارج می‌شود، فشار افزایش می‌یابد و حتی احتمال آسیب به تجهیزات یا بروز خطرات جدی وجود دارد. با پیشرفت تکنولوژی، دیگ‌های آب داغ امروزی به مجموعه‌ای از حسگرهای دقیق مجهز شده‌اند که کوچک‌ترین تغییرات دما، فشار و جریان را ثبت و به سیستم کنترل مرکزی ارسال می‌کنند. در این مقاله به‌طور کامل عملکرد انواع سنسورها، خطاهای رایج، روش‌های عیب‌یابی و بهترین استانداردهای نگهداری بررسی می‌شود.
سنسورهای دیگ آب داغ و اهمیت آن‌ها
سنسورهای دیگ آب داغ مجموعه‌ای از تجهیزات اندازه‌گیری هستند که شرایط داخلی دیگ مانند دما، فشار، سطح آب و جریان را پایش می‌کنند. این داده‌ها مستقیماً در کنترل عملکرد سیستم و جلوگیری از نوسان‌های خطرناک کاربرد دارند. بر اساس استاندارد EN 2024 Heating Systems، بیش از ۷۰٪ خرابی‌های دیگ‌ها ناشی از عملکرد نادرست سنسورها یا عدم کالیبراسیون دوره‌ای آن‌هاست. بنابراین شناخت عملکرد دقیق سنسورها نقش مهمی در افزایش عمر دستگاه و جلوگیری از توقف سیستم دارد.
سنسور دما در دیگ آب داغ
نحوه عملکرد
سنسور دما با اندازه‌گیری حرارت داخل دیگ، اطلاعات لازم را برای کنترل مشعل و جلوگیری از افزایش بیش‌ازحد دما ارسال می‌کند. این سنسور معمولاً از نوع NTC، RTD یا ترموکوپل است.
وظایف اصلی
- کنترل دمای آب خروجی
- جلوگیری از داغ شدن بیش از حد
- کمک به بهینه‌سازی مصرف سوخت
خطاهای رایج
- قطعی سیم‌کشی
- آلودگی و رسوب روی سطح سنسور
- کالیبره نبودن و نمایش دمای اشتباه
سنسور فشار در دیگ آب داغ
نحوه عملکرد
این سنسور تغییرات فشار داخلی دیگ را ثبت کرده و در صورت افزایش غیرمجاز، فرمان قطع مشعل یا باز کردن شیر اطمینان را صادر می‌کند.
کاربردها
- جلوگیری از انفجار یا ترک دیگ
- کنترل پمپ گردش آب
- نمایش فشار در پنل کنترل
خطاهای رایج
- چسبیدن رسوب به دیافراگم سنسور
- نمایش نوسانی فشار
- کالیبراسیون نادرست پس از چند سال استفاده
سنسور سطح آب
نحوه عملکرد
سنسور سطح آب برای تشخیص میزان آب داخل دیگ استفاده می‌شود و در صورت کاهش سطح، سیستم را متوقف می‌کند تا از داغ شدن بدنه و ایجاد تنش حرارتی جلوگیری شود.
وظایف
- جلوگیری از کارکرد خشک دیگ
- کنترل ورود آب به سیستم
- ارسال هشدار هنگام نشتی احتمالی
خطاهای رایج
- ایجاد رسوب روی الکترود
- عملکرد ناپایدار در آب‌های سخت
- خطای هشدار اشتباه در صورت جرم‌گرفتگی شدید
سنسور جریان (Flow Sensor)
نحوه عملکرد
این سنسور جریان آب در مدار را اندازه‌گیری می‌کند. اگر جریان کافی نباشد، سیستم به‌طور خودکار خاموش می‌شود تا از داغ شدن و آسیب به پمپ جلوگیری شود.
کاربردها
- پایش گردش صحیح آب
- کمک به کنترل دما در مدار
- جلوگیری از جوشش موضعی داخل دیگ
خطاهای رایج
- گیر کردن پروانه فلومتر
- کاهش جریان به‌علت رسوب داخلی
- قطع و وصل ناگهانی جریان گزارش‌شده
بهترین روش‌های سنجش و کنترل سنسورها (پیشنهادی ۲۰۲۵)
سیستم پایش هوشمند مبتنی بر IoT
- بررسی لحظه‌ای وضعیت سنسورها
- ارسال هشدار به موبایل یا اتاق کنترل
- کاهش خطای انسانی
کالیبراسیون خودکار
- دیگ‌های جدید مجهز به سیستم تنظیم خودکار هستند
- نیاز کمتر به توقف سیستم
- دقت بالاتر نسبت به کالیبراسیون دستی
استفاده از سنسورهای دوگانه
- نصب دو سنسور موازی در نقاط حساس
- افزایش ضریب اطمینان
- مناسب برای هتل‌ها و بیمارستان‌ها
سنسورهای ضد رسوب با روکش سرامیکی
- مناسب برای آب‌های سخت
- کاهش نیاز به سرویس و تمیزکاری
- طول عمر بیشتر
نکات اجرایی مهم
- بازدید دوره‌ای سنسورها حداقل هر ۶ ماه انجام شود.
- تمیزکاری سنسور سطح آب در مناطق با سختی بالا ضروری است.
- در سیستم‌هایی با فشار بالا از سنسورهای دارای استاندارد CE استفاده شود.
- از کابل‌های نسوز برای سیم‌کشی سنسورها استفاده شود.
- قبل از تعویض سنسور، بررسی کامل برد کنترل انجام شود.
مقایسه عملکرد سنسورها (جدول)
| نوع سنسور | حساسیت | هزینه | نگهداری | کاربرد |
|---|---|---|---|---|
| دما | بسیار بالا | پایین | ساده | تمام دیگ‌ها |
| فشار | بالا | متوسط | کم | دیگ‌های صنعتی |
| سطح آب | متوسط | پایین | زیاد | دیگ‌های با آب سخت |
| جریان (Flow) | بالا | متوسط | متوسط | مدارهای بزرگ |
نکات کلیدی
- سنسور دما در دیگ آب داغ وظیفه کنترل حرارت و جلوگیری از داغ شدن بیش‌ازحد دیگ را بر عهده دارد.
- مهم‌ترین عامل خرابی سنسورهای فشار، رسوب‌گیری و عدم کالیبراسیون دوره‌ای است.
- سنسور سطح آب از کارکرد خشک دیگ جلوگیری می‌کند و یکی از کلیدی‌ترین اجزای سیستم ایمنی است.
- بهترین روش افزایش دقت سنسورها، استفاده از سیستم‌های پایش هوشمند و کالیبراسیون خودکار است.
سوالات متداول (FAQ – People Also Ask)
۱. مهم‌ترین سنسور در دیگ آب داغ چیست؟
سنسور دما به‌عنوان اصلی‌ترین حسگر ایمنی شناخته می‌شود.
توضیح بیشتر: این سنسور مستقیماً عملکرد مشعل را کنترل می‌کند.
۲. چرا سنسور فشار اهمیت بالایی دارد؟
برای جلوگیری از افزایش فشار و آسیب به دیگ ضروری است.
توضیح بیشتر: در صورت خرابی، فشار به‌سرعت از محدوده ایمن خارج می‌شود.
۳. سنسور سطح آب چگونه کار می‌کند؟
با تشخیص سطح آب، از خشک کار کردن سیستم جلوگیری می‌کند.
توضیح بیشتر: رسوب‌گیری مهم‌ترین عامل اختلال این سنسور است.
۴. هر چند وقت یک‌بار باید سنسورها سرویس شوند؟
حداقل هر شش ماه یک‌بار.
توضیح بیشتر: در دیگ‌هایی که آب سخت دارند این زمان کوتاه‌تر است.
۵. آیا سنسورهای دیگ آب داغ قابل تعمیر هستند؟
در اغلب موارد خیر.
توضیح بیشتر: معمولاً تعویض سنسور اقتصادی‌تر و ایمن‌تر است.
۶. دلیل نوسان خوانش سنسور جریان چیست؟
وجود رسوب یا کاهش دبی آب.
توضیح بیشتر: تمیزکاری فیلترها اولین مرحله عیب‌یابی است.
۷. آیا می‌توان از یک سنسور برای چند عملکرد استفاده کرد؟
در سیستم‌های پیشرفته بله.
توضیح بیشتر: سنسورهای ترکیبی چند پارامتر را همزمان اندازه‌گیری می‌کنند.
