فارسی
تولید کننده : نیرو بخار آراز
مقدمه
تست ایمنی و کارکرد شیر فشارشکن یکی از مراحل حیاتی در بهره‌برداری از دیگ‌های آب داغ است. عملکرد صحیح این شیرها نه تنها باعث حفظ ایمنی سیستم می‌شود، بلکه عمر مفید دیگ و تجهیزات جانبی را افزایش می‌دهد. اگر شیر فشارشکن دچار اختلال یا خرابی شود، خطر انفجار، نشتی یا آسیب به لوله‌ها و مبدل‌های حرارتی افزایش می‌یابد. در این مقاله، روش‌های تست، بررسی عملکرد و نکات ایمنی مرتبط با شیر فشارشکن در دیگ آب داغ را به‌صورت جامع ارائه می‌کنیم.
شیر فشارشکن چیست و چرا اهمیت دارد؟
شیر فشارشکن (Pressure Relief Valve یا Safety Valve) یک قطعه ایمنی است که برای کنترل فشار بیش از حد در دیگ آب داغ نصب می‌شود. وظیفه اصلی آن جلوگیری از افزایش فشار به سطوح خطرناک است. آمار صنعتی نشان می‌دهد که حدود ۲۰٪ حوادث دیگ‌های آب داغ به دلیل نقص یا عدم عملکرد صحیح شیر فشارشکن رخ داده است. بنابراین انتخاب شیر مناسب و تست دوره‌ای آن از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.
مراحل تست ایمنی شیر فشارشکن
۱. آماده‌سازی سیستم
- خاموش کردن دیگ و تخلیه فشار آب در مدار.
- اطمینان از نصب صحیح شیر و اتصال خروجی به مسیر ایمن.
- استفاده از تجهیزات محافظتی برای کارکنان مانند دستکش و عینک ایمنی.
۲. بررسی ظاهری و مکانیکی
- بررسی بدنه شیر و اتصالات از نظر ترک، زنگ‌زدگی یا نشتی.
- کنترل فنر و دیافراگم شیر برای اطمینان از عملکرد صحیح.
- اطمینان از باز و بسته شدن روان شیر.
۳. تست عملکرد فشار
- افزایش تدریجی فشار آب یا بخار تا حد تعیین شده شیر.
- مشاهده باز شدن شیر و تخلیه فشار اضافی.
- اندازه‌گیری دقیق فشار باز شدن و مقایسه با فشار طراحی دیگ.
۴. تست دوره‌ای و نگهداری
- انجام تست هر ۳ تا ۶ ماه بسته به توصیه سازنده دیگ.
- تمیزکاری مسیر شیر و بررسی خروجی.
- تعویض قطعات آسیب‌دیده یا فرسوده.
علائم خرابی شیر فشارشکن
- باز نشدن شیر در فشار بیش از حد.
- نشت مداوم آب یا بخار از شیر.
- کاهش فشار غیرعادی در سیستم.
- صداهای غیرمعمول هنگام عملکرد شیر.
مزایای تست منظم شیر فشارشکن
- ایمنی بالاتر: جلوگیری از انفجار یا آسیب به دیگ و تجهیزات جانبی.
- افزایش عمر مفید دیگ: کاهش فشارهای ناخواسته و استرس مکانیکی.
- کاهش هزینه تعمیرات: تشخیص زودهنگام مشکلات و جلوگیری از خرابی‌های گسترده.
- بهبود عملکرد سیستم: حفظ فشار کاری بهینه و کاهش نوسانات.
نکات اجرایی مهم
- تست شیر فشارشکن باید توسط پرسنل آموزش‌دیده انجام شود.
- از ابزار دقیق اندازه‌گیری فشار استفاده شود.
- فشار طراحی دیگ و محدوده کاری شیر را قبل از تست بررسی کنید.
- مسیر تخلیه شیر باید به محل ایمن هدایت شود.
- ثبت مستندات تست و نتایج آن برای کنترل کیفیت و گزارش‌دهی الزامی است.
مقایسه انواع شیر فشارشکن (جدول)
| نوع شیر | دقت عملکرد | محدوده فشار | نگهداری | مناسب برای |
|---|---|---|---|---|
| مکانیکی ساده | متوسط | کم تا متوسط | پایین | دیگ‌های کوچک |
| فنردار با تنظیم دقیق | بالا | متوسط تا زیاد | متوسط | دیگ‌های صنعتی |
| با سیستم اتوماتیک | بسیار بالا | گسترده | پایین | دیگ‌های پیشرفته و خطوط تولید |
سوالات متداول
۱. شیر فشارشکن دیگ آب داغ چیست؟
یک شیر ایمنی برای جلوگیری از افزایش فشار بیش از حد در دیگ و سیستم لوله‌کشی.
۲. چرا تست شیر فشارشکن ضروری است؟
برای جلوگیری از انفجار، نشتی و آسیب به دیگ و تجهیزات جانبی.
۳. چه زمانی باید شیر فشارشکن تست شود؟
بسته به دستورالعمل سازنده، معمولاً هر ۳ تا ۶ ماه و بعد از هر تعمیر اساسی.
۴. علائم خرابی شیر فشارشکن چیست؟
نشت مداوم، باز نشدن شیر در فشار بالا، کاهش فشار سیستم و صدای غیرمعمول.
۵. آیا می‌توان شیر را بدون تخلیه دیگ تست کرد؟
خیر، همیشه فشار سیستم باید کنترل و مسیر تخلیه ایمن آماده باشد.
۶. نگهداری شیر فشارشکن شامل چه مواردی است؟
تمیزکاری مسیر خروج، بررسی فنر و دیافراگم، تعویض قطعات فرسوده و ثبت مستندات تست.
